معاونت غذا و دارو

کرچک: برگ های آن منفرد بزرگ، پنجه ای شکل با دمبرگ بلند می باشد و میوه آن پوشیده از خار و دارای سه دانه روغن دار است. این گیاه در بسیاری از نقاط ایران خصوصا خراسان، جنوب و بلوچستان تکثیر داده می شود .

قسمت سمی گیاه، دانه های آن است. مواد سمی که عامل بروز علائم مسمومیت ناشی از این  گیاه هستند، عبارتند ازRicin و Ricinine که هر دو موجب آگلوتیناسیون و همولیز گلبول های قرمز می شوند و به علت احتمال وجود آنافیلاکسی مصرف یک دانه آن نیز بسیار خطرناک بوده و می تواند کشنده باشد. خوردن دانه گیاه در صورتی که جویده نشود یا پوسته ی آن سالم باشد اثرات سمی چندانی ایجاد نمی کند، زیرا پوسته ی دانه آن مقاوم است و دانه از دستگاه گوارش دفع می شود، ولی در صورت جویدن دانه یا در صورت بلع دانه هایی که پوسته آن آسیب دیده باشند، علائم مسمومیت 2 تا 24 ساعت بعد از مصرف بروز می کنند.

از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ های مداوم، اسهال خونی و در موارد شدید زردی، بعد از 6 تا 8 روز مرگ رخ می دهد و از دیگر علائم مسمومیت با دانه های کرچک می توان به خواب آلودگی، اختلال هوشیاری، سیانوز، هماچوری، تشنج، کلاپس قلبی – عروقی، اورمی و الیگوری می باشند و کلیه بیمارانی که دانه کرچک را بلعیده اند باید سریعا تحت درمان قرار گیرند، بنابراین در صورت برخورد با این نوع مسمومیت سریعا بیمار را به یک مرکز درمانی انتقال دهید.